نویسنده
دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
چگونه می‌توان ناسیونالیسم را به‌مثابه گفتمان مطالعه کرد؟ نخستین گام در فهم نظری ناسیونالیسم چیست؟ مسئله محوری مقاله حاضر این دو پرسش است. در راستای پاسخ به این پرسش‌ها، نوشتار پیشرو سعی دارد در راه درک گفتمانی ناسیونالیسم بر همین گام نخست که هویت ملّی به‌مثابه دالی مرکزی در این گفتمان است، تأکید کند. درواقع کوشش مقاله بر آن است که با ارائه درکی هستی‌شناختی، فلسفی و نظری از هویت ملّی - و به‌واسطه آن مفهوم سیال هویت- گامی نخست در راه فهم گفتمان ناسیونالیسم بردارد. به‌بیان‌دیگر سعی بر آن است تا نشان داده شود چگونه با در پرانتز قرار دادن نگاه و درک کل محور از گفتمان ناسیونالیسم می‌توان با نگاهی جزءنگرانه و با بررسی اجزاء این گفتمان– که هویت ملی و همچنین ملّت از محوری‌ترین این اجزا هستند- می‌توان به درکی عمیق‌تر، دقیق‌تر و نظری‌تر از ناسیونالیسم دست‌یافت. تمرکز اصلی این نوشتار بر مقوله هویت و هویت ملّی قرار دارد و می‌کوشد با بررسی رویکردها و جعبه ابزارهای نظری که هویت و هویت ملّی را تعریف می‌کنند به بررسی نظری و تحلیلی این مفهوم بپردازد. ازاین‌رو با تعریف نظری هویت و هویت ملی با استفاده از رویکردهای کنش‌متقابل نمادین و رویکردهای فرهنگی، گفتمان و روانکاوانه در کار نظریه‌پردازانی چون فروید، لاکان، ژیژک، لاکلائو و موفه و خوانش تحلیلی و مسئله محور از این نظریات هدف خود را پیگیری کند.
کلیدواژه‌ها
- احمدی، حمید.(1395). هویت ایرانی: از دوران پهلوی تا پایان پهلوی. توسط احمد اشرف ترجمه حمید احمدی 9-20، تهران: نشر نی.
- استاوراکاکیس، یانیس. (1394). لاکان و امر سیاسی. ترجمه محمد علی جعفری، تهران: ققنوس.
- آموسی، مجنون. (بدون تاریخ.) «دو نظریه در باب هویت.» وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ. دسترسی در http://anthropology.ir/article/2397.html.
- اوزکریملی، اموت.( 1383). نظریه ناسیونالیسم. ترجمه محمدعلی قاسمی، تهران: موسسه مطالعات‌ملی، تمدن ایرانی.
- جنکینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
- رجائی، فرهنگ.( 1373).« هویت و بحران هویت ایرانی»، مجله جامعه سالم، شماره 24.
- ریتزر، جرج. (1392). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشرعلمی.
- زاهد، سعید.( 1384) . «هویت ملی ایرانیان». راهبرد توسعه زمستان 1384 - شماره 4 صص 129 - 138.
- شیخاوندی، داور.(1380) . ناسیونالیسم و هویت ایـرانی،. تهران: مـرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- عضدانلو، حمید. (1388). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، تهران: نشرنی.
- فروید، زیگموند.(1383). تمدن و ملالت‌های آن. ترجمه محمد مبشری، تهران: نشر ماهی.
- گل‌محمدی، احمد. (1393). جهانی شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشرنی.
- گیدنز، آنتونی. (1387) . جامعه‌شناسی. ترجمه جسین چاوشیان، تهران: نشر نی.
- مشیری، مهشید.(1389). فرهنگ و زبان فارسی، تهران نشر سروش.
- موفه، شانتال.(1391). درباره امر سیاسی. ترجمه منصور انصاری. تهران: رخداد نو.
- میلر، دیویت.( 1383). ملیت. ترجمه داوود عزایاق‌زندی، تهران: موسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
- نجفی، موسی. 1392. هویت شناسی، تهران: نشر آرما.
- یوسفی، علی. 1380. «روابط بین قومی و تاثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران». فصلنامه مطالعات ملی سال دوم، زمستان شماره 8 صص11-42.
- Anderson B. 1991. Imagined communities: Reflections on the origin and spread of nationalism. Verso Books.
- Armstrong J. 1982. Nations before nationalism. Carolina: UNC Press Books.
- Bechhofer F and D McCrone. 2009. National identity nationalism and constitutional change.. In National Identity Nationalism and Constitutional Change by P Macmillan 1-16. London.
- Biling M. 1995. Banal Nationalism. London: Sage.
- Connor W. 1994. Ethnonationalism . Princeton: Princeton University Press.
- Durkheim E. 1938. The Rules of Sociological Method trans. G. Catlin (Glencoe Illinois: Free Press 1938) 18.
- Emerson R. 1960. From Empire to Nation. Boston: MA: Beacon Press.
- Freud S. 2001. Group Pshchology and the Analysis of the Ego. london: Vintage.
- Giddens A. 1990. The consequences of modernity Stanford: Stanford University Press.
- Guibernau M. 2004. Anthony D. Smith on nations and national identity: a critical assessment In Nations and Nationalism 10(1‐2) 125-141.
- Hall S. 1995. The local and the global: globalization and Ethnicity Cultural politics 11 pp 173-187.
- Hobsbawm E J and T (Eds.) Ranger. 1983. The invention of tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
- Howarth D and S Griggs. 2015. Poststructuralist Discourse Theory and Critical Policy Studies: Interests Identities and Policy Change Handbook of Critical Policy Studies 111.
- Jacobson J. 1998. Islam in Transition. London: Routledge.
- Lee Y. 2012. Modern Education Textbooks and the Image of the Nation: Politics and Modernization and Nationalism in Korean Education: 1880-1910. . London: Routledge.
- Mead J H. 1964. social psychology: selected papers. Chicago: University of Chicago Press.
- Smith A D. 1996a. Culture community and territory: the politics of ethnicity and nationalism. International Affairs 72(3) 445-458.
- Smith A D. 1996b. Opening Statement: Nations and their Pasts In Nation and Nationalism 358-356. Cambridge: Polity Press.
- Smith A D. 1991. National Identity. Nevada: University of Press.
- Smith P. 2001. Cultural theory: An introduction (Vol. 1). John Wiley & Sons.
- Tajfel H. 1978. Differentiation between Social Groups: studies in the social psychology of intergroup relations. Academic Press.
- Verkuyten M. 2018. The social psychology of ethnic identity. London: Routledge.
- Zizek S. 1993. Touring with Negatives. Duke University Press.
)