نویسندگان
1 گروه مطالعات خانواده، مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور
2 کارشناس ارشد جمعیت شناسی
چکیده
برخی محققین معتقدند روابط میان زوجین در گذشته عاطفی‌تر و نزدیک‌تر بوده و در گذر تاریخ، گسست در روابط میان همسران ایجاد شده واین گسست سیر صعودی دارد. بر این اساس این مقاله به شیوه اسنادی به بررسی روابط میان همسران در ایران و جهان پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، اگرچه به دلیل نبود اطلاعات کافی، نمی‌توان روابط میان زوجین را در دوره‌های مختلف تاریخی به‌طور کامل ارزیابی و بررسی کرد، اما به‌طور کلی می‌توان گفت، در گذشته روابط میان زوجین غالباً متأثر از شرایط اقتصادی اجتماعی جامعه خود است. وقوع ازدواج‌ها بر اساس مصالح اجتماعی، فضای سخت حاکم بر معیشت خانواده، ساعات کار طولانی و اجباری افراد، وجود نظام طبقاتی و روابط عمودی در خانواده، نبود فضای خصوصی و .... برقراری ارتباط دوجانبه عاطفی میان زوجین را محدود می‌کرده است و ارتباط صمیمی میان زوجین، با تغییر نظام اقتصادی، هسته‌ای شدن خانواده، ایجاد فضای خصوصی، افزایش رفاه مادی و حمایت دولت‌ها امکان ظهور یافته‌است. در گذر تاریخ، روابط عاطفی و احساسی میان همسران روند کاهشی را نشان نمی‌دهد و خانواده علیرغم پستی‌ها و بلندی‌های فراوان، همواره قدرت حفظ بقای خود را داشته و خود را بازتولید کرده است؛ بنابراین بهره‌برداری مناسب از فضای ایجاد شده می‌تواند به پویایی، تداوم و پایداری خانواده کمک کند.
کلیدواژه‌ها
اعزازی، شهلا (1387) جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: روشنگران مطالعات زنان.
بهنام، جمشید (1352) ساخت‌های خانواده و خویشاوندی در ایران، تهران: انتشارات خوارزمی.
حجازی، بنفشه (1385) تاریخ هیچ‌کس (بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر افشاریه و زندیه)، تهران: قصیده‌سرا.
دورانت، ویل (1378) تاریخ تمدن، ترجمه احمد بطحائی و احمد آرام از سایتwww. Irpdf.com
سالنامه آمار ایران، 1375.
سگالن، مارتین (1380) جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
کازاما، آکی ئوا (1380) سفرنامه کازاما: سفرنامه و خاطرات نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران، هاشم رجب‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کمپفر، انگلبرت (1363) سفرنامه کمپفر، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
کولیور رایس، کلارا (1383) زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، اسدالله آزاد، مشهد: انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
معاونت امور اجتماعی و فرهنگی اداره کل امور بانوان (1393) طرح بررسی سبک زندگی در بین زنان شهر تهران.
نیکنامی، کمال‌الدین، دژم خوی، مریم (1391) «درآمدی بر نظام جنسیت و نابرابری اجتماعی در ایران دوره ساسانی»، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 4، شماره 1، بهار و تابستان 1391: 70 – 55.
-Levin, Irene (2004), Living Apart Together: A New Family Form, Current Sociology, March 2004, Vol. 52(2): 223–240, DOI: 10.1177/0011392104041809.
