نویسندگان
1 teacher
2 researcher
چکیده
مسئله این مقاله بررسی نقش شبکههای اجتماعی در ارتقا و گسترش سواد رسانه‌ای است. در این مقاله چگونگی گسترش سواد رسانه‌ای در سطح کنش‌های میان فردی در شبکه اجتماعی فیس‌بوک و توییتر بررسی‌شده است. در بخش نظری مقاله، نظریه ارتباطات مشارکتی مورد توجه قرارگرفته است. همچنین مدل الگوی پنج بعدی سواد رسانه‌ای انتقادی بر اساس نظریات لن مسترمن و جف شر استخراج و مفهوم کنش‌های بین فردی به‌عنوان یکی از سطوح سواد رسانه‌ای بررسی‌شده است تا بتوان نقش کنش‌های بین فردی در شبکههای اجتماعی به‌منظور گسترش سواد رسانه‌ای را تحلیل کرد.
روش تحقیق به کار گرفته‌شده در این تحقیق، روش تحلیل محتوای کیفی است. با توجه به موضوع مقاله، از میان روش‌های گوناگون در تحلیل محتوای کیفی، «تحلیل محتوای کیفی عرفی» انتخاب‌شده است. بر این اساس بیست پست از کاربران شبکه اجتماعی فیس‌بوک و توییتر که در آن به مفهوم سواد رسانه‌ای پرداخته‌اند، تحلیل و بررسی شده است.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کنش‌های میان فردی کاربران این دو شبکه اجتماعی در قالب پست‌های نوشته‌شده می‌تواند در پنج بعد شفافیت، زبان، رمزگشایی، بازنمایی و انگیزه منجر به آگاهی بخشی به مخاطبان و درنهایت گسترش سواد رسانه‌ای شود.
کلیدواژه‌ها
ایمان، محمد تقی و محمودرضا نوشادی(1390) «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، سال 3، شماره2، صص 44-15.
بصیریان جهرمی، حسین و خانیکی، هادی و ذکایی، سعید (۱۳۹۲) «رسانههای اجتماعی و سازمان‌های رسانه‌ای بررسی سیاست‌گذاری و مصرف فیس‌بوک در مواجهه با رسانه‌ی ملی»، مجله پژوهشهای ارتباطی، سال 20، شماره 3، 80-59.
پاتر،جیمز (1385) «تعریف سوادرسانهای»، ترجمه لیداکاووسی، فصلنامه مطالعاتی وتحقیقاتی وسایل ارتباط جمعی، سال 17، شماره 4، صص71-48.
پاتر،دبلیوجیمز(1391) بازشناسی رسانههای جمعی با رویکرد سوادرسانهای، ترجمه امیریزدیان، پیام آزادی و مونا نادعلی، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما.
تقی زاده، عباس (1391) «ارتقا سواد رسانه‌ای، زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی نوپدید فضای مجازی»، ارائه شده درنخستین کنگره ملی آسیب‌های اجتماعی نوپدید و فضای مجازی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
حاجی حیدری، حامد و یزدانی، امیر (1390) «کاربست الگوی 5 سطحی سوادرسانهای انتقادی: مطالعه موردی دانشجویان دانشکده صداوسیما»، مجله جهانی رسانه، سال6، شماره پیاپی 12، صص100-85.
خانیکی، هادی و الوندی، پدرام (1389) «رسانههای شهروندی وحوزه عمومی جایگزین»، فصلنامه علوم اجتماعی، سال 17، شماره 51، صص 188-139.
فریره، پائولو (۱۳۶۴) کنش فرهنگی برای آزادی، ترجمه احمد بیرشک، تهران: انتشارات خوارزمی.
فلیک، اووه (1378) درآمدی برتحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشرنی.
مک کوایل، دنیس(1382) درآمدی برنظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
سرواس، جان(1384) «به سوی رویکرد جدید ارتباطات وتوسعه»، ترجمه پیروز ایزدی، فصلنامه رسانه، سال 16، شماره ۴، صص196-161.
شوتس ایشل، رینر، (۱۳۹۱) مبانی جامعه شناسی ارتباطات، ترجمه کرامتالله راسخ، تهران: نشر نی.
عاملی، سعیدرضا (1380) «شبکههای اجتماعی و فضایی شده ظرفیتها قالبها و معیارهای آن»، مقاله ارائه شده در نشست شبکههای اجتماعی مجازی در مرکز تحقیقات استراتژیک.
قاسمی، طهمورث(1385) «سوادرسانهای: رویکرد نوین به نظارت رسانه‌ای» مجلس و راهبرد، سال 13، شماره52 صص307-328.
کاستلز، مانوئل(1385) عصراطلاعات؛ اقتصاد، جامعه وفرهنگ، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: طرح نو.
کاستلز، امانوئل (۱۳۸۲)، جامعه اطلاعاتی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
میرزایی، خلیل (1388) پژوهش و پژوهشگری نامه نویسی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
هولستی، ال.آر(1373) تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالار زاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
منابع لاتین
Koltay، Tibor(2011) "The final, definitive version of this paper has been published in Media Culture & Society"، SAGE Publications Vol. 33, No. 2
Hobbs، Renee(2010)، Digital and Media Literacy:A Plan of Action، first edition، United States of America: The Aspen Institute
سایت‌ها
خانیکی، هادی(1392)موانع توسعه سواد رسانه‌ای.مرکز آموزش و پژوهش مؤسسه همشهری. منتشرشده به آدرس:
http://www.hamshahritraining.ir/news.aspx?id=3657
خانیکی، هادی(1394) روزنامه‌نگاری کنشگر روزنامه‌نگاری شهروندی. مقدمه کتاب ارتباطات مشارکتی در جامعه روستایی. منتشرشده به آدرس:
عاملی، حمیدرضا (1395). سطح عمومی سواد رسانه‌ای در ایران 12 از 100 است. منتشرشده به آدرس:
سازمان فناوری اطلاعات ایران، طرح پایش جامعه اطلاعاتی ایران 1395، چاپ اول، انتشاریافته در اردیبهشت 1396. منتشرشده به آدرس:
• وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، گزارش عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت تدبیر و امید،1396. منتشرشده به آدرس:
https://www.ict.gov.ir/ICTContent/media/image/2017/05/47476_orig.pdf
